Nuance aanbrengen is een belangrijk onderdeel van de voorbereiding op de mondelinge toets Engels voor 5 havo. De toets bestaat onder andere uit een onderdeel gespreksvaardigheid, waarbij men in tweetallen in gesprek gaat over een maatschappelijke stelling. ‘School moet pas om 10.00 uur starten’ of ‘Iedereen moet het recht hebben om anderen te kwetsen’, zijn mooie stellingen waar ze de tanden in kunnen zetten. Het mooie van deze leeftijd is, dat zulke discussies wél in 5 havo, maar in 4 havo vaak nog niet uit de verf komen (zeker niet in het Engels). In de vierde is het leven nog lekker zwart-wit; mensen en situaties zijn stom of leuk, er zijn geen tinten grijs. Ergens in dat veertiende of vijftiende levensjaar merk je echter dat het leven niet zo in elkaar steekt. Sommige ‘stomme’ mensen blijken ineens aan jouw kant te staan, en die ‘leuke’ vriend blijkt bij nader inzien tóch niet altijd zo’n prettig persoon.

Met een bedachtzame blik kijk ik naar de vlag, die al zo’n 12 jaar in mijn leslokaal hangt: de regenboogvlag. Al die jaren een vanzelfsprekendheid en een bewust signaal aan de leerlingen die ik lesgeef: iedereen is welkom in mijn lokaal, ongeacht zijn/haar/diens geaardheid, uiterlijk, achtergrond enzovoort. Door het zien van deze vlag kunnen leerlingen dit, hopelijk, voelen. Maar soms schuurt het een beetje en merk ik dat leerlingen het wat ingewikkeld vinden dat die vlag er hangt. Ook als ik uitleg dat de vlag een teken is van welkom aan iedereen, een welkom dat verder gaat dan ‘alleen’ aan de lhbtiq+-leerlingen.

Goeiemorgen allemaal. Ga lekker zitten. Hoe maakt me niet uit, mits jullie geen gevaarlijke capriolen uithalen. Belangrijkste is dat jullie gaan luisteren naar een verhaal dat ik ga vertellen en je gaat ofwel doodelen in je schrift, óf je maakt een woordweb naar aanleiding van het verhaal. Mevrouw, wat is dat, doodelen? Dit betekent dat je tekeningetjes maakt over wat je hoort. Wat je mooi, belangrijk of grappig vindt om te onthouden. 

Ik weet het nog goed, het was in lokaal 2.12. Met uitgestoken hand stond ik daar, klaar om een mobiel in ontvangst te nemen. De leerling, die ik bezig zag op een mobiel, zat een paar meter verderop. ‘Ik heb aan het begin duidelijk aangegeven dat ik bij deze opdracht geen mobiel wilde zien. Helaas hield je je daar niet aan. Inleveren dus en om 15.10 uur ophalen.’ Onwil en onverzettelijkheid straalde uit lijf en ogen van de leerling. De klas was muisstil. Oké, dacht ik bij mezelf. Ook al ben ik de persoon er niet naar, dit wordt een krachtmeting. ‘Inleveren, nú’, zei ik even onverzettelijk als de adolescent voor me. Als ik nu niet doorpakte was de kans groot dat de klas de rest van het jaar de vloer met me aan zou vegen. De leerling kwam in beweging en gaf me het mobieltje. ‘Dankjewel.’ 

Het stond er echt, in de krant: optimisten leven langer. Dan zal het wel waar zijn. Maar hoe doe je dat dan, positief zijn? Kun je daarvoor leren? Moet je bij een tjakka-goeroe langs? Kun je een boek lezen waar de antwoorden in staan, om je leven om te zetten in iets positiefs? En als je nou heel dikke pech hebt, iets vreselijks mee moet maken, lukt dat dan nog wel?