Samen met tien andere besturen uit het voortgezet onderwijs laat ik mij een paar keer per jaar inspireren en denken we samen na over het vak van besturen. Zo gingen we vorige week naar het Joods Museum in Amsterdam, waar de dag in het teken stond van Etty Hillesum. 

Haat met liefde bestrijden

Etty (officieel Esther), geboren in 1914 in een Nederlands-Joodse familie, werd bekend door een bloemlezing uit haar dagboek, 38 jaar nadat zij op 29-jarige leeftijd in Auschwitz werd vermoord. Afgelopen jaar werd er een voorstelling gemaakt over Etty en verscheen er  een biografie. Zij maakte de keuze om haat niet met haat te bestrijden, maar met liefde. De vraag is: wat voor betekenis in het hier en nu heeft datgene waar Etty voor stond?

Hoe dan?

Zij had het inzicht dat wanneer ze de vijand, die op dat moment echt foute dingen deed, ook nog eens ging haten, ze in een neerwaartse spiraal terechtkwam. Wat belangrijker is, is de ontmoeting. Natuurlijk is dat best ingewikkeld, gezien de tijd waarin zij leefde en het bijbehorende gedrag van de nazi’s in Europa. Het klinkt haast te abstract: hoe bestrijd je dan haat met liefde?
Het Etty Hillesum Centrum in Deventer is een mooi voorbeeld hiervan. Zij maakte een kaartspel met uitspraken van Etty. Dit kaartspel is in het Nederlands en Engels verkrijgbaar en werd onder andere gebruikt als instrument om Palestijnse en Israëlische jongeren te helpen het gesprek met elkaar te voeren. 
Een mooie vraag waar we allemaal over mogen nadenken en van kunnen leren: hoe kun je in dialoog tot elkaar komen, ook al doet iemand iets dat jou of anderen pijn doet?

Mijn inzichten

Voor mijn werk als onderwijsbestuurder is het belangrijk dat je ieder onderwerp altijd vanuit meerdere standpunten bekijkt, zonder daar meteen een oordeel over te hebben. Natuurlijk ben je als bestuurder verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs en de kwaliteit van de processen in een organisatie. Zeker in een grote organisatie als Carmel, is het onvermijdelijk dat mensen van mening verschillen over dingen. Voor mij is het belangrijk om mijn oordeel uit te stellen, goed te luisteren naar de werkelijke boodschap van de ander, ook al is deze soms anders verwoord. 

Wat zijn jouw inzichten?

Mooie materie om mij een dag in onder te dompelen! Ik eindig graag met een citaat van een van de kaarten uit het kaartspel van Etty. Zou jij met dit citaat het gesprek willen aangaan met iemand die in jouw ogen iets pijnlijks doet? 
“Eén ding is wel zeker: men moet de voorraad liefde op deze aarde helpen vergroten. Ieder beetje haat dat men aan het veel te vele haten toevoegt, maakt deze wereld onherbergzamer en onbewoonbaarder.” (Etty Hillesum, 4 juli 1942, 0.45 uur)


Fotografie: Marty van Dijken