Loop met je ogen dicht naar de muur. Blaas een ballon op en ga erop zitten. Ga touwtrekken en probeer stevig te blijven staan. Gekke en simpele opdrachten, denk je misschien. Volgens Bernadet Putto en Nathalie Jans schuilt hier veel meer achter. Zij bundelden dit soort oefeningen in de lessenreeks "Vergroten zelfkennis en lichaamsbewustzijn". Waardoor je jezelf beter leert kennen, en daar heb je je verdere leven iets aan. Kennis is tenslotte maar de helft.

Zelfbewustzijn

De plannen om een lessenreeks te maken, lagen er al langer. Toen door corona alles stil kwam te liggen, werd woord bij daad gevoegd. Bernadet en Nathalie merkten dat er bij Marianum behoefte was aan extra input voor sommige leerlingen, docenten en mentoren. Ook aan meer dóén, zitten doen we al genoeg. Nathalie: "Doen + ervaren = effect. Door zelfkennis te koppelen aan het lichaam en brein, krijg je meer zelfbewustzijn. Zo leer je bijvoorbeeld beter signaleren wanneer je over grenzen gaat of wat er bij angst precies in het brein gebeurt. Wij geloven erin dat leerlingen die zichzelf goed kennen, beter hun weg vinden in de maatschappij. Hoe leer je dit nu beter dan door heel veel te doen en te ervaren?"

Ver-kennen, her-kennen en er-kennen

Bernadet: "Waarom doe je de dingen die je doet, waarom reageer je op een bepaalde manier, en ben je je ervan bewust? Met simpele oefeningen brengen we dit in kaart en maken we dit bespreekbaar. Erg belangrijk, want we zien bij de ander doorgaans maar een topje van de ijsberg. De oefeningen maken het gedrag en de gedachten eronder zichtbaar. Je leert elkaar beter kennen, (onbewuste) aannames en patronen worden vergroot. Ook van de docent." Nathalie: "Je leert je eigen gedrag ver-kennen, her-kennen en er-kennen. Neem de oefening met die ballon, die kan al veel oproepen. Hoe interpreteer je de vraag, wat durf je wel of juist niet, welke helpende of belemmerende gedachten heb je? En wat doet je ademhaling? Door hiermee samen te experimenteren, normaliseer je dat iets soms spannend of ongemakkelijk kan zijn. Bewust uit die comfortzone dus én samen plezier maken. Plezier zorgt voor ontspanning en vertrouwen. Dit maakt andere stressmomenten minder heftig. Alle inzichten neem je mee in het dagelijks leven, maar ook in het leren op school. Zo ervaar je bijvoorbeeld over welke (executieve) vaardigheden je al beschikt en welke je nog mag ontwikkelen."

Muurbloempjes

De reeks wordt al op veel plekken ingezet. In alle lagen van het onderwijs, maar ook daarbuiten. Zo geeft Bernadet trainingen vanuit haar functie als coördinator bij het Samenwerkingsverband Slinge-Berkel en zet ze gerichte oefeningen in als leerlingbegeleider bij Marianum. Nathalie werkt inmiddels niet meer bij Marianum, maar als psychomotorisch therapeut en promovenda bij Karakter kinder- en jeugdpsychiatrie. Daar doet ze de oefeningen met cliënten en geeft ze ook trainingen. "Geschikt van basisschool tot aan het bejaardentehuis. Het is voor iedereen waardevol om contact met je lijf te verbeteren en om te weten hoe jij bepaalde dingen doet. 
Resultaten zijn bijvoorbeeld minder (school) stress, een betere nachtrust, een boost voor het zelfvertrouwen, maar we zien ook muurbloempjes letterlijk tot bloei komen." Bernadet: "We zien leerlingen naar elkaar openen, elkaar echt zien. Dat is ook belangrijk als ze leed meemaken." Nathalie vult aan: "Een bezoekje aan de fysio of tandarts is heel normaal, maar aan de psycholoog (nog) niet. Bovendien zijn de wachtlijsten in de GGZ enorm. Het lessenpakket werkt preventief. Preventie is niet direct meetbaar, maar het levert wel heel veel op. Dat blijkt uit de reacties van docenten en mentoren."

Practice what you preach

Bernadet: "Ook docenten en begeleiders leren veel. Over hun eigen rol, over hun mindset of over (onbewuste) aannames. Ze raken bewust van welk gedrag ze op welke leerlingen (kunnen) toepassen. Maatwerk dus, want iedereen werkt anders. Daarnaast is het leuk om de oefeningen mee te doen. Laat als docent maar zien dat je ook soms worstelt. Je merkt verschil tussen volwassenen die samen experimenteren, of leerlingen. Veel volwassenen zijn namelijk vergeten hoe ze moeten spelen, leerlingen durven meer. Een mooie uitnodiging om de oefeningen ook eerst te proberen met collega’s. Practice what you preach. Je bent nooit te oud om te spelen."

De lessenreeks bevat tien thema’s. Denk aan veerkracht, leerstrategieën, mindset, concentratie en executieve functies. Elk thema bevat vijf of zes lessen. Je kunt de lessen volledig inzetten tijdens het mentoruur. Maar je kunt ook alleen één of meerdere oefeningen doen tijdens een andere (reguliere) les of met een groepje leerlingen met een specifieke hulpvraag. Interesse of meer info? Mail naar lessenreeks@swvslingeberkel.nl.


Fotografie: Niki Kits-Polman
Tekst: Daphne Razi