‘Je ziet mij te weinig.’ Je zal het als docent maar te horen krijgen van een leerling. Hoe ga je daarmee om? Je hoort vaak verhalen van (oud-)leerlingen over die ene docent, die het verschil maakte. Maar hoe zit dat andersom? Ben jij als docent door een leerling anders gaan kijken naar zaken? Of ben je weleens, gevraagd of ongevraagd, gespiegeld op je eigen gedrag? Ik wel. En zacht uitgedrukt, voelde dat niet comfortabel.  

Je ziet mij te weinig

Ik raakte geïnspireerd door het boek ‘Die ene leerling’ van Rik Kuiper. Hierin staan verhalen van docenten, over situaties met leerlingen die hun kijk op de wereld voor altijd veranderden. Één van de verhalen beschreef een feedbackmethode: Bruikbaar, Aardig en Specifiek (BAS). Dit houdt in dat de docent, die feedback vraagt, de briefjes hardop voorleest. Dus niks wegmoffelen van mogelijke gekrenkte ego’s, maar rechtdoorzee en transparant.
Veel leerlingen schreven iets over het onderwijs, maar één jongen schreef: ‘je ziet mij te weinig’. Waarop de docent twee dingen opmerkte: dat het waar was én dat ze als automatisme in haar hoofd redenen bedacht waarom dit niet was gelukt. Een menselijke reactie, maar hij had toch echt gelijk. Ze besloot het hardop voor te lezen en de leerling zijn gelijk te geven. Samen maakten ze afspraken om dit te verbeteren. 

Jeetje, wat ben jij dom

Toen ik beginnend docent was, overkwam mij iets dat me hieraan doet te denken. In een iets minder chique, maar niet minder leerzaam jasje. Het was gigantisch druk. In een vlaag van onoplettendheid op mijn eigen woorden, floepte het eruit: ‘Jeetje, wat ben jij dom’. De knoop in mijn maag was meteen voelbaar. Ik zag de reactie op het gezicht van de leerling en dacht: ‘Shit, wát heb ik gedaan?!’. Ook ik schoot in een interne dialoog van smoesjes. Maar ik legde de klas stil en besloot mijn fout direct recht te zetten door mijn excuses aan te bieden. Rechtdoorzee, transparant, en ja, een lichtelijk gekrenkt ego. Dit moment blijft me altijd bij en, door de friendly reminder van Rik Kuiper, zat het weer vers op mijn netvlies. 

Wie A zegt…

Ja, ook docenten maken dit soort fouten. Het zijn net mensen. Wat telt, is hoe je ermee omgaat. In mijn geval reageerde de klas gelukkig goed. Sterker nog: openbaar een fout toegeven kan de relatie juist verbeteren en verbindend werken. Natuurlijk had ik de betreffende leerling ook 1-op-1 excuses kunnen aanbieden. Of erger: negeren en doen alsof het niet gebeurd was. Maar het belang om zaken bespreekbaar te maken weegt toch zwaarder, ondanks dat je weet dat je eigen gedrag écht niet door de beugel kan. Daar hebben we soms die ene leerling voor nodig… 

En jij? Welke les leerde jij door die ene leerling? 


Fotografie: Annabel Jeuring