vrijdag 23 december 2016
Waar raken de leefregel van Karmel en de praktijk op Carmelscholen elkaar? Samen met hedendaagse karmelieten gaan we op zoek naar de waarden die Karmel en Carmel verbinden. In dit nummer: karmeliet Eef van Vilsteren op zoek naar de betekenis van “één voor allen” op Scholengroep Carmel Hengelo.
Wat beweegt docenten en leerlingen van Scholengemeenschap Carmel Hengelo om op te komen voor de belangen van collega’s en medeleerlingen? Het is een vraag die karmeliet Eef van Vilsteren bijzonder interesseert. Zelf was hij lange tijd werkzaam als arbeidspastor - een rol waarin hij, geïnspireerd door de profeten uit de joods-christelijke traditie, op de bres stond voor recht en gerechtigheid.
Zijn gesprekspartners van vanmiddag zijn allemaal betrokken of lange tijd betrokken geweest bij de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) van Scholengroep Carmel Hengelo. Zo was Debby Wijnreder, docent lichamelijke opvoeding en Nederlands en leerlingcoördinator op locatie VMBO De Spindel, lange tijd voorzitter van deze raad. Daarnaast was zij nog lid van de overkoepelende Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) van Stichting Carmelcollege.
In het “op de bres staan voor de ander” herkent zij zich goed. ‘De kracht van het MR-werk is dat je als individu probeert voor alle leerlingen en docenten de dingen zo goed mogelijk voor elkaar te krijgen. De directie is veel bezig met cijfers en verliest in die rol de kinderen soms even uit het oog. Geregeld denk je als docent: dat moet ook anders kunnen. Daarom zitten we toch in de MR: voor de kinderen, voor een stukje gerechtigheid.’
Ook trajectgroepleider Hans Bebseler van De Arcade heeft zowel CMR- als GMR-ervaring. Hij noemt zich “een kritische volger van degenen die beleid maken”. ‘Vaak vind ik de afstand tussen de beleidsmakers en de mensen om wie het gaat te groot. Mijn hele leven zet ik me al in om te voorkomen dat er over de hoofden van mensen heen wordt beslist. Het is belangrijk om iets voor anderen te betekenen. Dat heb ik van huis uit meegekregen.’
Relatieve nieuwkomer in het gezelschap is Sander Scholten, leraar levensbeschouwing en sinds kort CMR-lid. “Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in hoe de radertjes in een organisatie werken. Voor mezelf, maar meer nog voor collega’s, want mensen kunnen beleid vaak niet duiden. En als ze gaan gissen, leidt dat tot onrust. Ik vind dat je vragen beter bij de bron kunt stellen. Wat ik hoop, is dat mensen daarvoor naar mij toe komen.’
Spanning De drie docenten hebben voor medezeggenschap gekozen omdat het dé manier is om constructief mee te praten over het beleid op school. Debby: ‘Als je onderaan dingen wilt veranderen, moet je bovenaan invloed hebben. En ik kwam er al snel achter dat alles op school wordt getoetst aan de MR.’
Sander: ‘In de MR zit je vanuit het idee dat het mogelijk is om dingen te veranderen.’
Dat kan in goede harmonie, zegt Hans: ‘Als je maar eerlijk bent tegenover elkaar, kunnen MR en schoolleiding een gezonde relatie onderhouden.’
Dat neemt niet weg dat er soms spanning is, vooral in het medezeggenschapswerk op schoolniveau.
Debby: ‘Vergeleken met de GMR ligt er in de CMR meer druk op. In de GMR gaat het meestal om zaken op de wat langere termijn. Als het eens voorkomt dat de GMR ergens niet mee instemt, is de reactie van het College van Bestuur: oké, dan gaan we het anders doen. In de CMR van onze school ligt het tempo hoger. De directie voelt druk om dingen snel van de grond te krijgen. Daardoor gaan de dingen soms in sneltreinvaart. Af en toe zeggen wij dan: even de handrem erop. Een voorbeeld was de ondersteuningsroute die bij ons op school wordt ingericht. Natuurlijk moet die er komen, maar ons ging het wat te snel. Wij misten de visie die juist bij zulke complexe zaken van belang is. Toen is het proces stopgezet en is men bij de visie begonnen. Dat was een goede stap.’
Breder blikveld In de aard van het MR-werk ligt besloten dat je opkomt voor de belangen van velen. Dat is een andere manier van kijken, zegt Debby: ‘Aanvankelijk kijk je vanuit je eigen blikveld en je eigen locatie. Maar in de CMR vertegenwoordig je een breder belang. Het gebeurt wel eens dat je instemt met een besluit dat voor jouzelf niet zo gunstig uitpakt, maar dat beter is voor het geheel.’
Dat er ook leerlingen in medezeggenschapsraden zitten, vinden ze een goede zaak.
Hans: ‘Leerlingen komen anders uit de hoek, zien dingen waar volwassenen niet aan denken. Ze reageren nuchterder, soms relativerender.’
Debby: ‘Dan zeggen ze: waarom doen jullie zo moeilijk? Vaak denk ik dan: ja, eigenlijk is dat ook zo.’
Wel is het jammer dat het lastig is leerlingen voor MR-werk te motiveren. Vooral in het vmbo valt dat niet mee, zegt Sander. De onderwerpen zijn wat ver van hun bed. ‘Je kunt de belangstelling als school denk ik wel aanwakkeren door te investeren in leerlingenraden, discussiepanels en zo’, denkt Debby. ‘Soms helpt het als leerlingen met zijn tweeën komen, dan hebben ze steun aan elkaar.’
Altijd eerlijk Een feit is dat MR-werk van alle betrokkenen een lange adem vraagt. Voormalig arbeidspastor Eef van Vilsteren weet als geen ander dat het niet altijd lukt om je idealen te verwezenlijken, laat staan op korte termijn. Vandaar zijn vraag: ‘Hoe houden jullie het vol? Waarom zeggen jullie zeggen niet: zoek het maar uit, maar gaan jullie ervoor, elke keer weer?’
Debby: ‘Als je af en toe echt iets voor elkaar krijgt, dan geeft dat een boost. Het gevoel dat je iets hebt gedaan wat goed is, daar kun je dan weer op voort. En je moet op zijn tijd even rust nemen. Zelf heb ik nu bijvoorbeeld even een pauze ingelast.’
Sander: ‘Wat mij helpt is om altijd eerlijk te zijn, ongeacht de consequenties. Dan gaat je energie niet zitten in het verbergen van dingen en dan word je niet cynisch.’
Transparantie Het gesprek komt op hoe de communicatie tussen de diverse lagen in de school nog beter kan. ‘In mijn werk als arbeidspastor bij Stork heb ik geleerd dat medewerkers heel loyaal zijn als een directie maar transparant en open is’, zegt Eef.
Debby herkent dat: ‘Transparantie is zo belangrijk. Omdat ik door het MR-werk van sommige onderwerpen wat meer op de hoogte ben, valt het mij soms op dat een teamleider aan docenten nog niet de helft van een verhaal vertelt. Ik denk dan: vertel wat meer, neem je mensen nog meer serieus, luister naar ze, dan gaat het beter.’ (Iedereen knikt.)
Zorgvuldigheid in de communicatie is ook zoiets, vervolgt Debby: ‘Ik kan vaak wel volgen waarom de directie een besluit neemt, maar het is belangrijk om ook de weg daarnaartoe goed te bewandelen.’ ‘Bijvoorbeeld geen dingen als feiten presenteren als het nog geen feiten zijn’, vult Sander aan. ‘En de medezeggenschapsraad wat eerder bij plannen betrekken’, suggereert Hans. ‘Als je als MR wat meer gelijk op kunt lopen met de directie, maakt dat de besluitvorming aan het eind veel makkelijker.’
Vechter Aan het eind van het gesprek is Eef van Vilsteren onder de indruk van de bevlogenheid waarmee de MR-leden zich voor de school inzetten. ‘Wat ik hier aan tafel heb geproefd, is zorg voor de gemeenschap, zorg voor de kinderen. Dat is typisch Karmel. Overal ter wereld zijn er mensen die vanuit een vergelijkbare inspiratie knokken om recht te behouden voor armen, voor zwakken, voor kinderen. Vergeet niet: het Kerstkind was ook een vechter.’
‘Het is goed dat leerlingen meepraten’
Janna van der Lee (17, 6 vwo) zit voor het tweede jaar in de leerlinggeleding van de CMR van Carmel Hengelo. ‘Ik ben in de derde klas in de Leerlingenraad gegaan omdat ik het leuk vind om dingen te organiseren. Daardoor had ik regelmatig contact met de directie en toen werd ik benieuwd hoe op dat niveau besluiten tot stand komen. Vanuit de deel-MR van onze locatie ben ik vorig jaar in de CMR gekomen. Daar zit je niet alleen voor je eigen belang, je eigen locatie: het gaat om grotere vraagstukken. Dat is wennen, maar al snel krijg je er een beter beeld van en dan wordt het steeds interessanter. Het is goed dat er leerlingen meepraten op het niveau waar de beslissingen worden genomen. Zelf ontwikkel je daar als leerling natuurlijk je talenten mee. Maar je kunt ook echt wat bijdragen. Leerlingen komen soms met nieuwe inzichten. Misschien omdat het voor ons makkelijker is om terug te grijpen naar de kern: het gaat om goed onderwijs. Wij maken dat onderwijs immers elke dag mee.’
7 waarden die Karmel en Carmel verbinden
Op verzoek van de kennisalliantie bezield onderwijs ging Ben Wolbers, voormalig prior-provinciaal van de karmelieten in Nederland, op zoek naar raakvlakken tussen de leefregel van Karmel en de praktijk op Carmelscholen. In een notitie benoemt hij zeven waarden:
Aan elke waarde wijden we in Carmel Magazine een reportage. In dit nummer: één voor allen.
Eén voor allen In de traditie van de Karmel zorgt de gemeenschap ervoor dat ieder krijgt wat hij of zij nodig heeft. Omgekeerd draagt ieder ook verantwoordelijkheid voor de gemeenschap. Dat komt voort uit een sterk bewustzijn dat de dingen ons gegeven zijn. Wie je bent, waar je woont, de school waar je deel van uitmaakt: het is allemaal een geschenk. Op school geldt dan ook nooit het recht van de sterkste. Zoals jij ervaart dat je er mag zijn, zo gun je dat ook de ander. Samen geef je de gemeenschap vorm.
Categorieën: Nieuws Tags: Vertoningen: 2303