‘Opmerkelijk, zeg dat wel. Soms komen er dingen op je pad die je moet volgen.’ Het lijkt alsof Peter Maatman (53), instructeur groen en metaal op Carmel College Salland (locatie praktijkonderwijs), nooit anders heeft gedaan dan lesgeven en leerlingen begeleiden. Niets is minder waar. 

Pas drie jaar geleden maakte hij de stap om in het onderwijs als zij-instromer aan de slag te gaan. Op dit moment werkt hij nog maar een dag in de week in de fabriek waar hij jaren fulltime heeft gewerkt. Hij mocht daar leerlingen van het praktijkonderwijs begeleiden tijdens hun stage. Deze kinderen in de leeftijdscategorie 12 tot 17 jaar hebben een leerachterstand en/of -problemen. Op de een of andere manier kreeg hij het áltijd voor elkaar om ze te motiveren. Dat deed hij zo leuk, dat een toenmalige stagebegeleider hem vroeg of een baan als instructeur niet iets voor hem was. Hij heeft nog geen moment spijt gehad en is dankbaar voor deze onverwachte carrièreswitch.

Vooroordeel ontkracht

“Als je op het praktijkonderwijs zit, dan ben je dom.” Peter merkt dat dit nog veel wordt gedacht over de doelgroep. ‘Als je dit denkt, dan ben je niet meer van deze tijd.  Ze zijn slim met hun handen en dat is hartstikke belangrijk in deze tijd waarin er een tekort is aan mensen die dit werk willen én kunnen doen. Tien jaar geleden zat niemand op praktijkleerlingen te wachten, tegenwoordig bellen bedrijven ons zelf op om stages aan te bieden. Het is natuurlijk wel een doelgroep apart, maar dit wordt ook deels in stand gehouden door ze letterlijk te scheiden van de rest van het onderwijs’, vertelt Peter. Hij is voorstander van meer samenwerking en stuurt daarom regelmatig vmbo- en praktijkleerlingen samen op pad om een klus te doen. Iedereen krijgt een taak. Zo voelen de praktijkleerlingen zich niet ondergesneeuwd en de vmbo-leerlingen
leren dat het praktijkonderwijs er net zo goed bij hoort.

Maatwerk

Maatwerk staat voorop. ‘Naast het feit dat de ene leerling sneller door de leerlijn gaat dan de andere, heeft elke leerling een eigen, soms heftig verhaal. Je maakt een planning waarvan vervolgens niks terechtkomt, bijvoorbeeld doordat een leerling niet lekker in z’n vel zit of geen zin heeft. Als ik één ding van ze heb geleerd dan is het dat er achter iedereen een verhaal schuilt. Je leert verder te kijken. Ik moet op ieder moment luisteren, schakelen en aanvoelen wat er nodig is. De beste tip die ik van een collega kreeg toen ik werd aangenomen, is dat je je moet verplaatsen in de leerling en niet vanuit jezelf moet denken. Deze probeer ik altijd toe te passen.’ Het mooiste vindt hij de puurheid van zijn leerlingen: ze zeggen altijd waar het op staat. ‘Als ze geen zin hebben, dan zeggen ze dat. Als ze het een leuke les vonden, dat zeggen ze het ook. Daar krijg ik soms kippenvel van. Als je in ze investeert, dan krijg je er echt iets moois voor terug.’

Passie, waardering en kansen

Peters passie voor zijn werk blijft ook niet onopgemerkt bij zijn collega’s. “Wees trots op wat je hebt bereikt. Al heb je nog 1.000 dromen, zorg dat je af en toe ook kijkt naar hoe ver je bent gekomen”, stuurde een collega eens naar hem. ‘Ik kreeg er tranen van in mijn ogen, die waardering was ik niet gewend. Soms voel ik me nog weleens onzeker of ik het allemaal goed doe, maar dit deed me beseffen dat ik al heel wat heb neergezet. We zijn hier echt één team en zonder mijn collega’s was dit allemaal niet gelukt. En ik ben nog lang niet klaar! Als ik door het dorp fiets dan zie ik allerlei kansen liggen. Ik bel dan met de betreffende organisatie of de gemeente met de vraag of mijn leerlingen de klus mogen
klaren. Van het verzorgen van knotwilgen die er niet meer goed uitzien tot aan het adopteren van een stukje groen voor meer biodiversiteit. Onze zelfverbouwde groenten laat ik ze naar de Voedselbank brengen, we willen nog een blotevoetenpad aanleggen en zo zitten er nog veel meer ideeën in de pijplijn.’

Praktijkonderwijs op de kaart

‘Mijn doel is om het praktijkonderwijs meer op de kaart te zetten. Via LinkedIn deel ik verhalen over mijn lessen en leg ik contacten met verschillende bedrijven. Ik probeer het belang te laten inzien van het werk dat mijn leerlingen voor ze kunnen doen.’ Het allermooist vindt Peter namelijk wanneer leerlingen in de omgeving “op klus” gaan, zodat ze ook communiceren en verbinden met de buitenwereld. ‘Ik denk dat ze daar het meeste van leren. Je ziet ze gewoon veranderen. Verder hoop ik dat mijn leerlingen over een paar jaar reflecteren op wat ze allemaal hebben geleerd en dat ze positief terugdenken aan mijn lessen.’

Nieuwsgierig? Volg dan de verhalen van Peter Maatman op LinkedIn.

Tekst: Daphne Razi
Fotografie: Niki Kits-Polman