Vorige week donderdag volgde ik de Carmelmasterclass ‘Gespreid leiderschap draagt bij aan toekomstgericht en uitdagend onderwijs’, door professor Joseph Kessels. Fysiek in de zaal zaten de collega’s die het professionaliseringstraject teacher leader volgen. In het “oude normaal” zou ik geen tijd hebben gehad om de masterclass bij te wonen, want ik had maar een uurtje vrij in mijn agenda. Maar omdat je mee kon kijken via een livestream, kon ik tussen mijn afspraken door toch even intunen en luisteren naar deze prachtige, filosofische beschouwing. Het sloot bijzonder goed aan bij de uitgangspunten van Koers 2025.

Het verhaal van Joseph ging over leiderschap: hoe zorg je ervoor dat er gedeeld leiderschap komt? Hij legde een mooie verbinding, namelijk: als je je realiseert dat mensen wel varen bij het krijgen van ruimte (in verbinding), wat doe je dan met dit gegeven met de leerlingen op school? Als docent heb je behoefte aan professionele ruimte, om creatief te zijn en zelf invulling te geven aan wat je zinvol vindt. Hij hield de zaal een spiegel voor, want geven wij onze leerlingen ook deze ruimte? 
Hij stelde de deelnemers aan het teacher leadertraject vraag waar ze dachten te staan over een jaar, als het traject is afgerond. Er kwamen antwoorden vanuit het perspectief dat je door een hoepel moet springen om ergens te komen. Terwijl je de vraag ook anders kunt stellen: ‘Wat wil jij hebben geleerd over een jaar, wat is je doel?’. Op het moment dat je open vragen stelt en een eigen leeropdracht laat formuleren, dan ontstaat er professionele ruimte en eigenaarschap. ‘En…’, zei Joseph, ‘Geven jullie je leerlingen ook deze ruimte? Heb je van tevoren al bepaald wat het lesdoel is en voelt het voor de leerlingen alsof ze door een hoepel moeten springen om aan de opdracht van de meester te voldoen? Of ga je een pedagogisch gesprek met ze aan over wat zij op dit gebied nog zouden willen leren?’. 
Dit thema zit verankerd in onze Koers: het belang van eigenaarschap van onze leerlingen.

Er werd gesproken over balans. Je werkt namelijk ook bij een organisatie, en dat houdt in dat die ruimte altijd in verbinding staat met de doelen van deze organisatie. Dit geldt natuurlijk ook voor onze leerlingen. Je kunt niet alleen uitgaan van de behoefte van de leerling, want we hebben ook te maken met kwalificatie – een vastgestelde norm die ons vertelt dat er op het einde toch een hoepel is. Maar de vraag is of we onderweg talloze kleine hoepeltjes moeten maken om de leerlingen door de laatste hoepel te laten springen. Of kunnen we ze ook eigenaarschap geven, zodat ze met vertrouwen in eigen kunnen en mogelijkheden, met een elegante en soepele sprong door die hoepel kunnen?