It takes a village to raise a child. Deze uitspraak uit de Afrikaanse cultuur betekent dat iedereen in het dorp zijn verantwoordelijkheid, oftewel leiderschap, neemt over de kinderen die er rondlopen. In de Nederlandse samenleving ligt dat toch wat anders. Zie je jezelf al rondlopen in de supermarkt, andermans kind te corrigeren vanuit een gemeenschappelijk idee? Nee, dat is niet hoe we het hier kennen. We bemoeien ons doorgaans niet met andermans kind en opvoeding. 

Een behoorlijke uitdaging als je dit vertaalt naar leiderschap in een schoolorganisatie. Vanuit een gedeeld perspectief over wat goed is voor de leerlingen die er rondlopen, wil je allemaal je steentje bijdragen. Daarbij wil je ook de kracht en kwaliteit van de ander erkennen, omdat de ander iets misschien wel beter kan dan jij op dat moment. Je aanvaardt het professioneel leiderschap van de ander. 

Tandarts vs. onderwijs

Waar het in onze samenleving bijvoorbeeld makkelijker werkt, is bij de tandarts. De tandarts weet precies wat er met jouw gebit moet gebeuren. Je gaat zitten en geeft je over. Daar twijfel je niet aan en je zou je er zeker niet zelf aan willen wagen. Het is juist spannend op de momenten dat we allemaal denken ergens verstand van te hebben. En ja, in het publieke debat geldt: iedereen heeft verstand van onderwijs. We zijn allemaal ervaringsdeskundige én we hebben er allemaal een oordeel over. 
Hoe kunnen we werken aan een cultuur waarin wij als onderwijsprofessionals elkaars waarde zien? Waarin we begrijpen dat we onderdeel zijn van een gemeenschap en in die gemeenschap met elkaar moeten afstemmen wat goed is voor de leerlingen. Wie levert welke bijdrage en waarom? Zo zullen we bij het overlopen van de wc’s onmiddellijk het leiderschap accepteren van de conciërge. Deze weet het beste wat te doen in zo’n situatie. Maar het wordt al een ander verhaal op het moment dat het gaat over wat de beste manier is om in een bepaald vak les te geven of wat het beste pedagogisch-didactisch concept is in de school. 

Gedeeld leiderschap

De key is om met elkaar af te stemmen en elkaar leiderschap te gunnen. Met deze gedachte is ‘gedeeld leiderschap’ het thema van de jaarlijkse Carmel Schoolleidingendag, die op woensdag 6 oktober plaatsvindt. Nadrukkelijk komen daar niet alleen formele schoolleiders, maar ook teacher leader-docenten. In een professionele cultuur geldt ‘wie het weet mag het zeggen’, maar dat wil niet zeggen dat die ene persoon dicteert wat de rest moet doen. Je erkent elkaars professionaliteit en handelt naar de professionaliteit die getoond wordt. 

Leiderschapsdag

Ik vind het buitengewoon fijn dat we de Schoolleidingendag dit jaar breder trekken, dat we met een groter deel van de organisatie van en met elkaar gaan leren hoe we dit moeten doen. Want daarin zit in mijn ogen de crux: dat je met elkaar in staat bent om op dusdanige wijze samen te werken, dat de kwaliteiten van medewerkers ten volle benut worden en je elkaar het leiderschap gunt. Dat gaat beide kanten op. Je gunt het leiderschap aan de professional op de werkvloer, maar je gunt het ook aan de rector van de school. Juist in die balans om het sámen te doen, maken we elkaar sterker. 

Lang leve de Schoolleidingendag! Of veel beter gezegd: ‘Lang leve de Leiderschapsdag!’.