In de reportagereeks Karmel & Carmel ontmoetten tot nu toe drie Karmelieten en scholen elkaar om van gedachten te wisselen over raakvlakken tussen de leefregel van Karmel en hun onderwijspraktijk. Halverwege de serie maken we even een pas op de plaats en geven we van elke besproken waarde een nieuw voorbeeld.

Open ruimte

‘Overal glimmen pareltjes’

In september 2015 liet Twents Carmel College, locatie De Thij, zien hoe speciale groepslessen nieuwe brugklassers helpen om elkaar open tegemoet te treden. Vanuit een vergelijkbare gedachte vraagt Louis Rodenstein, docent maatschappijleer en levensbeschouwing bij het Pius X College, collega’s om in korte interviews iets van hun bezieling met elkaar te delen:

‘Ongeveer eens per maand vraag ik een collega in de personeelsnieuwsbrief iets te vertellen over wat hem of haar bezielt. In de Carmelwerkgroep Waardengericht leren hoorde ik over andere Carmelscholen die dat deden. In de praktijk is het best lastig: mensen zijn heel bevlogen bezig, maar als je het labelt als “bezieling”, klappen ze dicht. Terwijl ze hun werk veel meer met hun hart doen dan ze doen voorkomen. Toch is het tot nu toe een keer of drie gelukt.

In juni had ik een video-interview met een collega die na 42 jaar met pensioen ging. Iemand die vol bezieling invulling gaf aan zijn vak, niet altijd volgens de voorschriften, maar wel zodanig dat de doelen werden gehaald en kinderen veel opstaken. Op zijn favoriete plek in de omgeving keek hij terug op beslissingen in zijn loopbaan en je zág gewoon hoeveel dat hem deed.

In onze cultuur is het vaak “hard werken en doorgaan”- we stappen snel over dingen heen. Ik vind dat je bewust moet leven. Kijk naar de pareltjes die je overal ziet glimmen. Vaak zijn het kleine dingen die maken dat we ons werk op school met zoveel plezier doen. Het is goed om dat met elkaar te delen.’

Karmeliet Ben Wolbers: ‘Wat een mooie sfeer van openheid ademt dit voorbeeld. Je vraagt een ander niet zomaar even wat hem of haar bezielt. Het is een hele kunst om de ander in zijn waarde te laten en zonder dwang toch op een wezenlijk niveau in gesprek te komen.’

Stilte & gerechtigheid

Herdenk álle slachtoffers

In december 2015 was te lezen hoe leerlingen van het Maartenscollege in het project Both Sides Now worden geraakt door de ongelijkheid in de wereld. Rond die tijd was stilte en gerechtigheid ook actueel op Het Hooghuis, locatie Stadion, vertelt locatiedirecteur Jan van Vucht:

‘Soms grijpen gebeurtenissen in de wereld diep in op school. Op vrijdag 13 november 2015 pleegden terroristen bloedige aanslagen in Parijs - twee weken voordat wij een deel van onze vierdeklassers zouden meenemen voor een culturele kennismaking met deze wereldstad. Meteen stonden we voor twee vragen. Gaan we naar Parijs? En wat gaan we leerlingen over deze gebeurtenissen meegeven?

In overleg met het personeel hebben we een minuut stilte gehouden voor álle slachtoffers van oorlog en geweld wereldwijd. Want deze aanslagen kwamen dan wel dicht bij huis, maar in bijvoorbeeld Syrië en Irak is geweld aan de orde van de dag. Waarom slachtoffers dichtbij wel, en ver weg niet herdenken?

Ik heb niet eerder in school zo’n oorverdovende stilte gehoord. Die dag kwam een hausse aan gesprekken en emoties los en bespraken we het recht op respect voor het leven.

Uiteindelijk hebben we in overleg besloten met de Parijs-groep naar Berlijn te gaan. Door de noodtoestand was in Parijs nog veel politie en leger op straat en dat is niet de sfeer voor een leuke culturele afsluiting. De reis is vervolgens prima verlopen, maar op zulke momenten ben je je er heel erg van bewust hoe fragiel de vrijheid is waarin we leven.’

Karmeliet Kees Waaijman: ‘Hoe komt ieder mens tot zijn recht? Dat is de gerechtigheid waar het in de Karmel over gaat. Die houding proef ik ook in dit voorbeeld: aandacht voor íeder slachtoffer. Soms is er een schok voor nodig om ons daar even bij stil te laten staan. Want dat is de essentie van stilte: een oefening in aandacht en respect.’

Allen voor één

Samen durf je meer

In februari 2016 vertelden leerlingen, docenten en directie van het Augustinianum hoe zij samen bereiken dat elk individu tot zijn recht komt. Ans Koolman, teamleider praktijkonderwijs bij Carmel College Salland, ziet een parallel met het functioneren van “haar” ouderraad (OR):

‘Onze ouderraad in het praktijkonderwijs is een stimulerend, positief-kritisch stel mensen. Net als bij leerlingen heb ik bij deze negen ouders een enorme groei gezien. Sommigen hebben problemen met lezen en schrijven; notuleren of in de MR gaan zitten was echt een brug te ver. Maar door uit te spreken dat ze het met elkaars hulp toch willen proberen, stappen ze steeds vaker over hun grens. Er worden notulen gemaakt, eventueel gecorrigeerd door een mederaadslid. Sinds twee jaar zit er ook weer een ouder in de MR. Eerst was het een chaos voor haar, inmiddels niet meer. Ze is zo enthousiast dat er spontaan een opvolger is opgestaan. Komend schooljaar moet er een nieuwe voorzitter voor de ouderraad komen, een hele klus in je eentje. De OR kwam zelf met het idee van gedeeld voorzitterschap. Prachtig! Wat ik zo mooi vind: alle leden worden geschat op hun kracht, niet op wat ze niet kunnen. Ze geven elkaar het gevoel dat je mag zijn wie je bent, dat samenwerken fijn is, dat je soms meer durft dan je denkt en dat het niet geeft als je een fout maakt. Die boodschap geven ze ook door aan hun kinderen!’

Karmeliet Corrie van Baal: ’Door aandacht te hebben voor de een, versterk je het geheel en daardoor het “samen”. Dat is wat ik hier terugzie. Het gedeelde voorzitterschap vind ik een prachtig voorbeeld. Je stimuleert en helpt niet alleen het individu, maar schept voor iedereen een mogelijkheid van leren via groei in plaats van leren via falen.’