In gesprek over de stakingen

Enkele weken geleden ben ik uitgenodigd door een docent Nederlands op het Titus Brandsmalyceum (TBL) in Oss. De aanleiding was het feit dat wij als Carmelbestuurders hebben besloten geen salaris te betalen aan stakende collega’s. Zijn voorstel was dat ik een dagje zou meelopen zodat ik wat meer zicht zou krijgen op de lespraktijk, waardoor ik een realistische(r) beeld zou krijgen van de werkdruk. Een kolfje naar mijn hand, omdat ik zelf ook docent ben geweest, en ik het ook nu nog steeds erg gaaf vind om een kijkje in de klas te nemen. Ik was erg benieuwd welke inzichten deze meeloopdag mij zouden opleveren. Zou mijn eigen beeld van de praktijk nog wel realistisch zijn? En zou het een ander licht werpen op mijn standpunt als bestuurder over het doorbetalen van salaris bij staking? Een verslag van de dag, dat ik graag met jullie deel.

Hoofdstuk 1: veilige omgeving

Om 8.00 uur troffen we elkaar in de kamer van de locatiedirecteur. Gedurende de dag volgde ik een aantal lessen Nederlands, een les muziek en ik ging ook nog even kijken bij het ‘TBL tussenjaar’. Toen de eerste les Nederlands begon, bleek dat een aantal leerlingen toch hun huiswerk niet af had. De docent loste het soepel op, maar je merkte dat hij best teleurgesteld was dat de leerlingen zich niet voor zijn vak hadden ingespannen. Vervolgens een schrijfopdracht: een feitelijk verhaal over de stakingen met een kop, twee hoofdstukken en een conclusie. Ook een leuk idee voor mijn blog…? 
De onderwijsleergesprekken waren overigens prachtig: er werden fouten gemaakt, maar de docent was vooral nieuwsgierig naar de kijk van leerlingen op hun fouten en wat ze ervan hebben geleerd. Het is een groot compliment naar de school dat leerlingen zich vrij voelen om fouten te bekennen en met trots vertellen wat ze hebben geleerd. In de les muziek werden leerlingen uit hun comfortzone gehaald, doordat ze juist iets anders moesten doen dan waar ze veel talent voor hebben. Het lerende vermogen van deze kinderen wordt hierdoor gestimuleerd. Ook hier voelde ik een enorm veilige sfeer, waarin leerlingen niet bang zijn om fouten te maken. 

Die veiligheid komt vooral tot uiting in het ‘TBL tussenjaar’. Hier zitten leerlingen die eigenlijk al klaar zijn op basisschool, maar normaliter nog niet de overstap maken naar het voortgezet onderwijs. De kinderen waren bijzonder geïnteresseerd in wat een voorzitter College van Bestuur in vredesnaam allemaal doet. Er werden vragen afgevuurd over hoe mijn dag eruitziet, hoeveel een docent verdient en hoe een school aan het geld komt om al deze mensen te betalen. Toen gebeurde er iets bijzonders: de bekostiging per leerling van zo’n 7.000 euro werd heel snel omgerekend in wat er tijdens een totale schoolcarrière in hun geïnvesteerd wordt. ‘Nou dat is wel 1,2 miljoen voor deze hele groep’, riep een van de kinderen. Eén plus één is twee en ze maakten de koppeling: ‘Ben ik zoveel geld waard?!’ Natuurlijk zijn de kinderen veel meer waard dan die 1,2 miljoen, toch keken ze ervan op. Een van de leerlingen vertelde hoe ze zich op de basisschool niet gezien en erkend voelde. Hoewel het een buitengewoon slimme meid is, werd ze door de docent als “apart” bestempeld en verloor ze daarmee ook haar contact met de rest van de klas. Na dit ene verhaal volgde er meer verhalen over dit soort ervaringen. Kennelijk voelden de leerlingen zich op dat moment in deze omgeving zo vrij, gezien en veilig, dat ze dit graag deelden. 

Hoofdstuk 2: een gesprek van mens tot mens

Tijdens mijn bezoek kwam ik natuurlijk ook in gesprek met een aantal stakers. Ze legden me uit dat er echt in het onderwijs geïnvesteerd moet worden en op dat punt vonden we elkaar natuurlijk snel. Ook gaven ze aan dat het voor best veel collega’s ingewikkeld is om te gaan staken. Voor een deel van de docenten geldt dat ze vanuit financieel oogpunt niet kunnen staken, een andere groep wil leerlingen niet in de steek laten omdat ze voorziet dat de stof anders niet afkomt voor de volgende toets. Begrijpelijke dilemma’s, en het toont hun betrokkenheid. 
De docenten vroegen zich af of we niet een verkeerd beeld uitstralen als we niet doorbetalen. We luisterden naar elkaar van mens tot mens en voerden de dialoog, wat van beide kanten erg op prijs werd gesteld. We stonden er namelijk hetzelfde in: het doel van dit gesprek was niet om de ander te overtuigen van een standpunt. Er ontstond begrip door open naar elkaar te luisteren en ons te verdiepen in elkaars motieven en gedachtegangen. Ook al ben je het dan soms nog steeds niet met elkaar eens. 
Natuurlijk begrijpen we dat je er vanuit het perspectief van werknemer anders over kunt denken, en dat mag, mits je dat op een respectvolle manier uitdraagt. En dat was precies wat er gebeurde in het gesprek met de collega’s.

Conclusie

De uitnodiging van deze docent was om mij een realistisch beeld te geven van de werkdruk op een school. Als oud-docent realiseer me natuurlijk maar al te goed hoeveel energie het kost om een hele dag les te geven. Goed onderwijs en acceptabele werkdruk is gebaat bij minder lesuren voor docenten. Dat is nu nog niet mogelijk, maar laten we ons daar samen sterk voor maken.
Voor mij als bestuurder is het buitengewoon mooi om zo’n dag mee te lopen op een school en weer met eigen ogen te zien hoe alle kinderen groeien en bloeien. Minstens zo mooi vind ik het om te zien hoe er in zo’n veilige omgeving geleerd wordt. Ik loop regelmatig mee op scholen en sla een uitnodiging hiertoe zelden af. Ook was het erg waardevol om ‘het goede gesprek’ te voeren met collega’s. Hopelijk was het ook voor deze collega’s verhelderend om elkaars standpunten te verkennen. Voor mij persoonlijk was het fijn om te horen wat er leeft binnen de school.
Aan alle betrokkenen: dankjewel voor deze uitnodiging en de positieve ervaring!