Taboes doorbreken

Op de foto: docenten Malou en Nicole

Kennis is maar de helft. Op het Bonhoeffer College, vmbo-locatie Wethouder Beversstraat, leeft deze lijfspreuk van Titus Brandsma. Door de specifieke ligging van de locatie, lopen ze tegen veel taboes aan als het bijvoorbeeld gaat om armoede of cultuurverschillen. Op allerlei manieren besteden ze aandacht aan ‘die andere helft’. Als het aan Malou Zenderink, docent biologie, en Nicole Nordkamp-Wijering, docent uiterlijke verzorging, ligt, mag het allemaal op tafel. Graag zelfs!

Kansengelijkheid

Nicole: “Als je op onze school werkt, dan word je heel creatief. Vooral de laatste jaren zien we dat er vanuit de vrijwillige ouderbijdrage steeds minder geld binnenkomt om bijvoorbeeld allerlei uitjes te organiseren of een fancy kerstgala te houden. Dat soort dingen zijn pijnlijk om aan je leerlingen uit te leggen, die zich afvragen over waarom zij ‘zoals die andere scholen’ bijvoorbeeld niet naar Londen of Parijs gaan. Een uitje naar de bioscoop of schaatsbaan is al te duur. En dat terwijl de positieve impact van zo’n uitje groot is, met name op hoe kinderen met elkaar omgaan. We rollen van stichting naar fonds. Je komt er gaandeweg achter dat je best veel subsidies kunt krijgen. Stichting Leergeld zou ouders financieel kunnen ondersteunen, maar er heerst ook veel schaamte op armoede. Sommige ouders staan ervoor open, anderen niet. Bovendien is een groot deel van de ouders laaggeletterd of beheerst de Nederlandse taal niet voldoende om een aanvraag in te dienen. We lopen vast in het systeem. En dat terwijl wij doe-onderwijs geven. We moeten juist de school uit.”

Het verschil maken 

Malou: “Onze leerlingen zijn goudeerlijk, what you see is what you get. Ze kunnen niet allemaal even goed overzien dat ze werken voor hun toekomst of het diploma. Veel leerlingen doen het echt voor jou. En ik doe het voor hen. Je kunt niet voor iedereen het verschil maken, maar er zijn er altijd een paar waarbij dat wél lukt. Taboes doorbreken is altijd goed om te doen. Dit doe je door het gesprek aan te gaan en dus niet door een mening op te leggen. Zonder wrijving geen glans. 
Zo bieden we op school al gratis soep, brood en fruit aan voor alle leerlingen, omdat dit niet voor iedereen vanzelfsprekend is. En sinds een jaar of drie ontvangen we via het Armoedefonds gratis menstruatieproducten. Net als de gratis lunch, is ook dit hard nodig. Hiervóór kochten Nicole en ik dit zelf voor onze leerlingen. Nu kunnen leerlingen als ze dat willen een zakje ophalen met meerdere producten erin, of bij nood iets pakken op school. In onze lessen is alles bespreekbaar, voor dit soort dingen komen ze gelukkig wel bij ons. Een veilige, open sfeer is hierbij heel belangrijk.”  

Iedereen hoort erbij

Vanuit het Gezonde School-principe moet een school aandacht hebben voor ‘roken, drugs en alcohol’, voeding en seksualiteit. De eerste twee certificaten zijn binnen voor de locatie in Enschede, seksualiteit staat op de wensenlijst. Nicole: ”Iedereen krijgt in diens leven op een zeker moment te maken met seksualiteit of seks, dus wáárom praten we hier op school niet over? Ik ben van mening dat dit een gedeelde verantwoordelijkheid is: van ouders, maar ook van ons als school. In veel gezinnen waar religie een belangrijke rol speelt, wordt niet gepraat over seks. Juist voor een locatie als die van ons, is het daarom heel belangrijk om kinderen te leren over normen en waarden, grenzen en consent, seksuele diversiteit, genot, etc. Minder gericht op angsten om zwanger te worden of soa’s te krijgen. We geven hiermee het voorbeeld dat dit soort wezenlijke (taboe)onderwerpen bespreekbaar zijn. Ook de cultuurverschillen mogen op tafel. Niemand wordt veroordeeld, iedereen hoort erbij.”  

Malou vult aan: “We werken met het lespakket ‘Lang Leve de Liefde’, waarmee we onder andere stellingen over seks behandelen. Ook gaan we aan de slag met de ‘rode koffer’, die vol zit met verschillende anticonceptiemiddelen, voorbeelden van geslachtsdelen/-organen, etc. Ze vinden al gauw iets raar, maar na een tweede of derde les durven ze al meer te vragen. In mijn lokaal staat een vragenbox. Leerlingen sturen hier anoniem vragen in, die we klassikaal behandelen. Het taboe wordt zichtbaar minder. Dat bleek toen laatst de GGD kwam voorlichten met het ‘Liefdesrad’. Er werd niet meer gelachen, maar ze vonden het normaal.”

Van elkaar leren

Of taboes nu verleden tijd zijn op de Wethouder Beversstraat? “Dat zeker niet”, vertelt Nicole, “het hangt echt af van de docent of mentor, hoe vrij praten zij zelf over taboes? En natuurlijk de mate van veiligheid in de klas. Daarover zouden we nog wel meer van elkaar kunnen leren op (Carmelbrede) studiedagen.” Over welk taboe het ook gaat, volgens Nicole en Malou moet je blijven aansluiten bij de doelgroep en een veilige sfeer creëren. Malou: “Het belangrijkst is dat je laat zien dat iedereen er mag zijn, hier hebben we begrip en respect voor elkaar. Er is geen goed of fout, alles is oké.”


Tekst: Daphne Razi
Fotografie: Niki Kits-Polman