Toen ik zo’n 25 jaar geleden begon als docent werd ik goed opgevangen. Een fijn docententeam en behulpzame OOP’ers boden me tips en handreikingen voor de moeilijkste baan die er bestaat: het leraarschap. Al doende leert men, luidt het gezegde. Inderdaad had ik al snel in de gaten dat het geen goed idee was om leerlingen naar je tafel te laten komen als ze vragen hebben, maar dat ik beter zélf bij hen langs kan lopen. Ook duurde het even om in te schatten hoe streng ik moest zijn, en welke verwachtingen ik van mijn leerlingen kon hebben.  

Prille stapjes

Mijn eerste jaren dat ik lesgaf, waren op een vmbo-school in Deventer, waar ik gemengde maar uiteindelijk toch overwegend warme gevoelens bij heb. Het was echt fijn  om met jonge mensen om te gaan die nogal, hoe zal ik het zeggen, primair reageren. Tegelijkertijd bleek het een enorme uitdaging om als startende docent, vers van de opleiding, een kudde stuiterende hormoonbommetjes in toom te houden. Elk uur opnieuw. Een van mijn grootste successen bestond uit het feit dat ik een hele klas in het lokaal kon houden terwijl ze wisten dat er op het schoolplein ruzie was. Van lesgeven kwam niets meer in  dat lesuur, maar ik had mijn doel bereikt. Ik leerde veel van dit soort ervaringen. 

Streng zijn

De meest voorkomende tip die ik destijds als beginnende docent kreeg, en nog steeds geregeld hoor, was de volgende: “Zorg dat je in de eerste twee maanden streng bent en laat daarna de teugels iets vieren.” Goedbedoeld, maar tot mijn spijt moet ik toegeven dat het me veel te lang kostte om erachter te komen dat het totaal niet is hoe ik als docent wil zijn. Ik bedoel, waarom zou ik jonge mensen angst willen inboezemen, zodat ze bang voor me zijn? Zodat ze braaf hun huiswerk gaan maken? Zodat ze niet door de klas gaan schreeuwen, propjes gaan gooien? Op zo’n manier creëer je een angstcultuur op de werkvloer, en dat nota bene met jonge, kwetsbare mensen. Ik investeer liever in een vertrouwensband met mijn leerlingen, om hen op die manier bij te brengen wat gewenst en acceptabel gedrag is.

Boze leraren

Mijn oudste zoon kroop onder de vleugels van zijn lieve en beschermende basisschooljuffen vandaan en ging naar de middelbare school. In zijn eerste schoolweek verzuchtte hij: “Waarom zijn alle leraren zo boos?” Hij had gelijk. Die leraren kregen waarschijnlijk diezelfde, goedbedoelde tip om in de eerste maanden goed streng te zijn, want “dat maakt het lesgeven een stuk makkelijker”. Wat jammer dat dit hardnekkige misverstand zo lang blijft voortslepen. En dat het mij zo’n tijd kostte om te beseffen dat investeren in  een vertrouwensband zóveel meer kan opleveren dan overdreven streng zijn, ten koste van het kind. Noem mij een zachtgekookt ei, maar ik heb toch liever een kind in de klas dat me uitscheldt, en met wie ik een rustig opbouwend gesprek heb als het uitgeraasd is, dan een kind dat uit angst voor mij niets durft te zeggen. 

Veel succes dit schooljaar, vooral voor de nieuwe docent. Enne, goedbedoeld of niet, wees niet te streng. ;) 
 

Olaf Koot, docent Engels en mentor