Het stond er echt, in de krant: optimisten leven langer. Dan zal het wel waar zijn. Maar hoe doe je dat dan, positief zijn? Kun je daarvoor leren? Moet je bij een tjakka-goeroe langs? Kun je een boek lezen waar de antwoorden in staan, om je leven om te zetten in iets positiefs? En als je nou heel dikke pech hebt, iets vreselijks mee moet maken, lukt dat dan nog wel?

Ik ben opgegroeid met het credo “wie goed doet, goed ontmoet”. Aardig zijn voor een ander, zoveel moeite kost het niet, zorgt ervoor dat anderen ook aardig zijn voor jou. Een aardig gesprek, al was het maar twee zinnen lang, kan je een goeie bui bezorgen. Dat was een wijze les, maar tegelijkertijd maakten we ook sombere emoties mee in onze jeugd. Het leven was niet altijd gemakkelijk, zeker niet in de puberteit. Ik denk daar nog vaak aan als ik met leerlingen praat, zij zitten in dezelfde positie als wij destijds. 

Ongeacht het niveau van het onderwijs maken ze genoeg ellende mee: scheiding, armoede, onzekerheid, prestatiedruk, vriendschappen, verkering aan/uit, lichamelijke en/of geestelijke ‘afwijkingen’ en nog veel meer. Pijnlijk genoeg komt het ene probleem bij een bepaald onderwijsniveau vaker voor dan bij een ander. Maar het kán iedereen overkomen. Het aantal leerlingen, dat écht niets meemaakt in hun jeugd waardoor ze een knauw krijgen, is op één hand te tellen. Blijf in dat geval maar eens positief. Soms heb je schijt aan aardig zijn voor een ander.

Als docent eis ik een proactieve houding in de les. Niet in je bank hangen, als je te moe bent voor de les dan meld je je maar ziek. Ik wens alle leerlingen een goedemorgen of -middag, en ik vind het prettig als ik een aardige opmerking terugkrijg. Voorheen zou ik, in het geval dat ik niets of slechts een grom terugkreeg, de leerling dieper in de ogen kijken en nogmaals, met iets luidere stem, goedemorgen wensen. Hopende dat deze mijn subtiele hint opvat als aanmoediging tot een beetje aardigheid terug. Dat is toch wel het minste dat je als docent mag verwachten? 

Gelouterd door 25 jaar werkervaring, weet ik inmiddels wel beter. Die betreffende leerling heeft er geen zin in, snapt de hint niet (duh) en heeft wat anders aan het hoofd. Hoewel hij weet dat het inderdaad zo werkt dat een aardige opmerking meestal iets positiefs tot gevolg heeft, kost het nu simpelweg teveel moeite. Bovendien weet hij dat wij, de volwassenen, toch wel professioneel genoeg zijn om geduld te blijven uitoefenen, niet boos worden en hem opnieuw een kans geven, en nog een, en dat de rest van het schooljaar ook nog wel blijven doen.

Positief leven, hoe doe je dat? Als je ziet dat je leerlingen in de klas, na een aantal hints, soms na járen van hints, doorhebben hoe het werkt, de moeite willen doen om een vriendelijk woord te gebruiken, een glimlach op het gezicht te toveren, je aankijken bij binnenkomst en soms zelfs vragen hoe het met jóu gaat. Dat zijn wel mooie momentjes, hoor. Als je zo’n moment kunt gebruiken om er een leuke dag van te maken, alleen al voor jezelf, dan heb je in ieder geval die dag positief geleefd. Morgen is er weer een dag.
 

Olaf Koot, docent Engels en mentor