Wij zijn onderdeel van het grotere geheel. Deze uitspraak valt misschien niet zo goed in dit tijdsgewricht, waarbij de individuele mens centraal staat en we vooral niet moeten tornen aan de individuele vrijheid van de burger.

Toch is er een andere kant. De kant van ‘wij samen’. Zoals theoloog Claartje Kruijff schrijft in haar boek Leegte achter de dingen: “Ongeacht daden, woorden, karakter, gedrag, cultuur, religie, IQ, status, gezondheid, bezit en persoonlijkheid, heeft ieder mens recht op erkenning. Ieder mens heeft geboorte- en bestaansrecht.”*

Hier moest ik aan denken toen ik afgelopen week over het initiatief las van De Huiskamer op locatie Geessinkweg van het Bonhoeffer College in Enschede. Een huiskamer - zoals iemand het aan mij omschreef - als een plaats om langer samen te zijn. Met vrienden en klasgenoten, om elkaar beter te leren kennen. Een plaats om even alleen te zijn, een plaats waar je niets moet, een plaats ná drukte-tijd.
Een heel mooi initiatief. Mens worden in relatie met de ander. Zoals het binnen de Zuid-Afrikaanse humanistische filosofie Ubuntu wordt beschreven: ik ben, omdat wij zijn. Want als de individuele mens niet erkend wordt in ‘zijn zijn’, kunnen er zogenaamde verstikkingen ontstaan. Dit kan zich uiten in conflicten, ziekte, ongeluk(ken), depressie en verslavingen.

Daarnaast hebben we dit jaar ervaren dat het eigenbelang voor even ondergeschikt was aan iets dat groter is dan wij. Vanuit een gevoel van angst en hoop kon solidariteit oplichten. Ja, er is iets groters dan de individuele mens met zijn vrijheid die boven alles beschermd moet worden. Soms verandert ‘hoe word ik gelukkig?’ in ‘hoe worden wij gelukkig?’.

Je moet van twee kanten komen om elkaar te ontmoeten. Anders blijft het een monoloog of twee monologen.

Peter van Lange, docent

*Kruijff, C. Leegte achter de dingen, mijn zoektocht naar een betekenisvol leven, Antwerpen 2018.