Wat is nou de kunst van het onderwijs? Kunst is een creatief proces: je wilt iets moois scheppen, bedenkt een onderwerp, schaaft bij en neemt afstand. Je gaat in op details, overziet het geheel en op een gegeven moment is het goed. Ondertussen werk je hard, het is vakmanschap, maar het geeft je ook energie.  
 
In mijn vorige blog schreef ik, dat ik in gesprek wilde met Carmeldocenten over Samuel Paty en het aangaan van de dialoog hierover met je leerlingen. Afgelopen weken sprak ik met kleine groepjes docenten en had ik een-op-eengesprekken met docenten uit het hele land. Zelfs docenten van buiten Carmel reageerden op de blog. Uit de gesprekken bleek al snel dat iedereen het tot zijn/haar taak rekent om het gesprek over Paty in de klas te voeren.   

Bij jou kan ik terecht 

Een mooie quote die ik hoorde is: ‘Ruimte zonder grenzen te stellen, is leegte’. Een andere docent, die lesgeeft aan internationale schakelklassen, gaf aan dat haar leerlingen (waaronder moslimleerlingen) onder andere naar Nederland zijn gekomen vanwege de vrijheid van meningsuiting, maar er ook mee worstelen als iemand een andere mening heeft. Deze docent zei: “Het is mijn taak om leerlingen te helpen verbinding te zoeken, in plaats van het uitvergroten van tegenstellingen.” Ze helpt ze om oordeelvrij te communiceren met elkaar.  
Weer een andere docent gaf aan dat de directeur een minuut stilte hield voor de vermoorde collega. De leerlingen waren daar erg onder de indruk van wat er in Frankrijk was gebeurd. Er was ook een collega, die aangaf dat hij aan de slag ging met een handleiding. Sommige docenten krijgen buikpijn van het bespreken van dit soort onderwerpen. Volgens deze collega is het belangrijk om je bij de feiten te houden. Hij ondersteunt zijn team door samen te bedenken hoe ze het wél bespreekbaar kunnen maken. In de dialoog is het belangrijk om grenzen te trekken, maar wel vanuit vertrouwen, zodat de leerlingen weet: bij jou kan ik terecht.  

Elke mens, heel de mens en alle mensen 

Je snapt natuurlijk wel dat ik enorm veel energie kreeg van deze betrokken verhalen. Verhalen waarbij docenten aangeven hoe moeilijk het is om zo’n gesprek te voeren, maar allemaal nemen ze verantwoordelijkheid en pakken ze de handschoen op. Dit doen ze omdat ze elke mens, heel de mens en alle mensen willen voorbereiden op een volwaardig leven in onze maatschappij.  

Onderwijs is een kunst 

Uitgerekend deze week vertelde minister Slob dat het juridisch toegestaan is dat scholen ouders/verzorgers verplichten om een identiteitsverklaring te tekenen, waarin afstand wordt genomen van homoseksualiteit. Dit maakt mij alleen maar trotser op de collega’s die ik heb gesproken. Die elke mens, heel de mens en alle mensen omarmen. Mijn gedachten gaan naar de ouders, die zo’n verklaring moeten ondertekenen, terwijl ze in hun achterhoofd weten dat hun kind worstelt met zijn/haar geaardheid. Wat doet dit met de mens?  
Hiermee laaide natuurlijk de discussie op over bijzondere scholen en de vrijheid van onderwijs. Als wij allemaal artikel 23 nou eens zouden interpreteren, zoals een van onze docenten het formuleerde: ‘Het zoeken van verbinding, in plaats van het uitvergroten van tegenstellingen.’ 

Gelukkig beheersen veel docenten ‘the art of education’ tot in hun vezels. Onderwijs is een kunst.