Jonge vloggers over 'De wereld op school'
dinsdag 14 mei 2019
Op school verken je de wereld. Soms gaan leerlingen letterlijk op pad, zoals Pèma en Eline, die in het technasium werken aan opdrachten voor echte bedrijven. In andere gevallen is het contact virtueel, zoals bij Pien en Evi, die skypen met en brieven schrijven naar kinderen in Ghana. Maar hoe dan ook: zo’n glimp van een andere wereld maakt dat je anders naar je eigen wereld kijkt.
Andere werelden echt ontdekken en door de bril van een ander kijken naar je eigen wereld: daarover gaat deze aflevering van “Kennis is (maar) de helft”. Leerlingen van het Bonhoeffer College, locatie Bruggertstraat en het Twents Carmel College, locatie Denekamp hebben in vlogs in beeld gebracht wat dit voor hen betekent. In dit artikel praten we erover door. > Lees meer over 'Kennis is maar de helft'.
‘Ineens vallen je dingen op die je anders nooit gezien zou hebben’, zegt Eline, een van de jonge vloggers van het Bonhoeffer College, locatie Bruggertstraat in Enschede. Voor de reeks “Kennis is (maar) de helft” - zie kader - heeft zij samen met Pèma gevlogd over de herinrichting van het stationsplein in Enschede. Daar hebben de leerlingen in opdracht van de gemeente voorstellen voor gedaan. Typisch technasium, volgens docent Benno Berendsen: bij het vak “onderzoek en ontwerpen” werken leerlingen in twee blokuren per week aan opdrachten van buiten. Bedrijven, maatschappelijke organisaties en gemeenten kloppen aan met vragen waar zij een antwoord op willen. Eline: ‘Het zijn problemen waar de opdrachtgevers echt tegenaan lopen. Zij denken dat jongeren daar misschien heel andere ideeën over hebben, omdat wij zijn opgegroeid met technologie.’
Soms komen de opdrachtgevers op school, soms gaan de leerlingen ernaartoe. Zo is Pèma onder meer naar Thales geweest (dat radarapparatuur maakt), naar Demcon (hightech) en naar Staatsbosbeheer (beheerder van Nationaal Park De Weerribben). Het is extra leuk als je in de praktijk kunt rondkijken, vindt zij, omdat je dan dingen ziet waar je anders nooit mee in aanraking komt. Want wanneer loop je nou rond tussen de afvalbergen op een afvalverwerkingsbedrijf? De leukste opdracht vonden de meiden het ontwerpen van een nieuw stationsplein in Enschede. Daar moesten ze een uitnodigend plein van maken, dat laat zien dat Enschede een leuke stad is. Eline: ‘Het plein was saai, grauw, niemand vond het gezellig, ik ook niet als ik er kwam. In een groepje hebben we toen een andere inrichting bedacht. Bijvoorbeeld een andere route voor de auto’s, zodat je daar minder last van hebt. Je gaat eerst onderzoeken wat er goed en slecht is aan de situatie, dan maak je een programma van eisen, dan een ontwerp in de vorm van bijvoorbeeld een maquette of tekening, dan een eindverslag en dat presenteer je zelf aan de opdrachtgever.’ Technasiumdocent Wilfred van den Berg: ‘Leerlingen werken in groepen. Ik spar wel met ze mee en ik lever materiaal, maar ik breng niet mijn ideeën naar voren. Zij zijn de eigenaren van het project. Daar leren ze veel van en daar hebben ze ook in het vervolgonderwijs veel aan.’
Leerlingen Pien en Evi van collega-school Twents Carmel College, locatie Denekamp, herkennen de beschreven manier van werken, al volgen zij geen technasium. Op hun school doen zij in het kader van het vak wetenschapsoriëntatie op kleinere schaal ook dit soort projecten. Leuker dan gewone lessen, vinden de twee, omdat je zelf op onderzoek uitgaat. Zo moesten Pien en Evi een keer een ondergronds winkelcentrum ontwerpen. Dat riep onvermoede vragen op. Wat is in deze situatie belangrijk? Waar moeten de mensen straks lopen? Vragen die ze zichzelf anders nooit gesteld zouden hebben.
Werken met echte opdrachten is motiverender, merken Benno Berendsen en Wilfred van den Berg. ‘Leerlingen weten dat de opdrachtgevers echt in hun ideeën geïnteresseerd zijn. Dat voelt toch anders aan dan dat wij als leraren enthousiast zijn.’ Dat vindt Eline ook: ‘Je werkt niet alleen voor een voldoende, je doet het ergens voor. En het is supergaaf als je in het echt iets van je idee terugziet. Het stationsplein is nu bijvoorbeeld af en daar zie je gekleurde vlakken en schommels uit ons ontwerp.’ Heb je jezelf eenmaal in een onderwerp verdiept, dan kijk je er voortaan anders naar, zeggen de leerlingen. Eline: ‘Bij elk plein waar ik loop, denk ik nu: zou het beter en mooier kunnen?’
‘In Ghana zijn de kinderen blij dat ze naar school mogen. Daar willen ze heel graag huiswerk’, antwoordt Evi op de vraag wat haar het meest is bijgebleven van de kennismaking met de 42 kinderen van het Ghanese kindertehuis Hanukkah. ‘Wij voelen school toch meer als moeten’, constateert medeleerling Pien. ‘Maar als het niet hoefde, zou jij dan helemaal niet meer naar school gaan?’ vraagt Evi. ‘Jawel toch?!’
Het zijn dit soort reflectieve gesprekjes die de docenten van Twents Carmel College in Denekamp graag op gang zien komen, zegt docent Marieke Dijkers. ‘Er is meer in de wereld dan Playstation en Fortnite en dat willen we leerlingen graag laten ontdekken.’ Het contact met de kinderen van Hanukkah is daarbij in de loop der jaren een belangrijke rol gaan spelen. Toen Marieke ooit eens vertelde over de noden daar, zei een leerling: maar kunnen we dan niet helpen? Dertien jaar later is tussen Hanukkah en Twents Carmel College een hechte band gegroeid, die in Denekamp als een rode draad door het schooljaar loopt. Een van de hoogtepunten is een sponsorloop door eerste- en tweedeklassers, waar Evi en Pien ditmaal over hebben gevlogd. Mede dankzij de opbrengsten van deze acties is het kindertehuis inmiddels uitgebreid met een basisschool en wordt er gewerkt aan de bouw van een Junior Highschool.
Ook al gaat de geldstroom één kant op, de rest van het contact is allesbehalve eenrichtingsverkeer. Nederlandse leerlingen voeren skypegesprekken en houden briefwisselingen met de kinderen van Hanukkah. Dat levert interessante gespreksstof op, zegt Marieke Dijkers. ‘Waarom zijn kinderen in Ghana allemaal zo gemotiveerd voor school? Zij willen een beter bestaan opbouwen dan hun ouders en ze willen hun land vooruithelpen. Dat zijn voor onze leerlingen nieuwe gezichtspunten. Interessant is ook dat er in Ghana veel collectiever wordt gedacht dan hier. De gemeenschap zorgt dat iedereen te eten heeft, want de overheid doet het niet. In Nederland is dat anders en daardoor denken wij veel individueler.’ Door filmpjes van Hanukkah werd Pien aan het denken gezet: ‘Je ziet daar een kindje van vijf jaar rondsjouwen met een baby op de rug. Jij denkt dan: kan dat wel? Een meisje van vijf is een kind! Dat meisje moet spelen, niet werken. Maar daar zien mensen dat heel anders. Iedereen zorgt voor iedereen.’
Karmeliet Anne-Marie Bos: ‘De voorbeelden laten prachtig zien hoe school meer is dan de ruimte van het schoolgebouw. Met concrete opdrachtgevers komt de werkomgeving de school binnen en tegelijkertijd strekt de school zich uit tot ver over de landsgrenzen heen. Ik zie in de voorbeelden hoe de jongeren groeien doordat ze als leerling persoonlijk in contact komen met deze concrete buitenwereld. Soms ontmoet ik Nederlandse Karmelieten die alles achterlieten en naar Brazilië gingen, naar Indonesië of naar de Filipijnen, om te helpen bij de plaatselijke noden. Ze gingen om iets te brengen, maar ik hoor en zie vooral hoe zij juist leren van de mensen die ze kwamen helpen. Hun ideeën, beelden en waarden werden getoetst en bijgesteld, soms grondig hervormd. Of het nu een opgepakte kruiwagen is of een ingeruild matras, in contact komen met de “andersheid” van de ander opent onze ogen. Een leerschool voor het leven.’
Het is goed om niet met westerse ogen te kijken naar de behoeften van anderen, vindt ook docent Benno Berendsen van het Bonhoeffer College. Op deze school helpen via de organisatie Doingoood elke twee jaar twintig tot veertig leerlingen uit de vierde en vijfde klas een handje mee bij lokale ontwikkelingsprojecten in bijvoorbeeld Malawi en Kenia. ‘Een mooi verhaal is dat enkele deelnemers op de laatste dag van hun bezoek hun geld bij elkaar legden om op de plaatselijke markt een nieuw matras te kopen voor een gezin dat op een vies matras sliep. Het cadeau werd dankbaar ontvangen, maar eenmaal terug in Nederland bleek dat het matras direct was teruggebracht naar de markt. De ontvangers vonden hun eigen matras prima; zij hadden veel meer behoefte aan geld.’ Docent Marieke Dijkers kent een soortgelijk verhaal uit Ghana. ‘Daar liep dagelijks een man met een grote bos hout op zijn hoofd langs de weg. Voor hem werd een kruiwagen gekocht, zodat hij niet meer zo hoefde te sjouwen. De kruiwagen werd in dankbaarheid aanvaard en prompt voor transport bovenop de stapel hout gelegd. In Ghana worden kruiwagens alleen op de bouw gebruikt. Er was helemaal niets zieligs aan het “sjouwen”.’ De hele tafel is het eens: het is goed om de beelden die je hebt, te nuanceren. Mensen in Afrika zijn niet per se gelukkiger of ongelukkiger dan hier. En door contact te hebben met kinderen daar, ga je ook anders naar je eigen leven kijken, vinden Pien en Evi. ‘Zo anders dat ook jullie voortaan niets liever doen dan huiswerk maken?’ vraagt Marieke Dijkers. Gelach: ‘Nee, dat nou ook weer niet!’
Bekijk onze vlogs, want wij laten je zien… • ... ‘hoe je met andere ogen naar je leefomgeving gaat kijken.’ (Pèma en Eline, Bonhoeffer College, locatie Bruggertstraat) • ... ‘hoe leuk het is om geld te verdienen voor een ander!’ (Pien en Evi, Twents Carmel College, locatie Denekamp)
De vlogs bekijken?
Categorieën: Nieuws/ Uitgelicht Tags: Waardengericht Leren / Kennis is maar de helft / brede vorming Vertoningen: 898