De wereld komt weer tot stilstand. Je wordt er niet vrolijk van. Zeker onze leerlingen niet. Daarover ging het gesprek waaraan ik gister deelnam. In een adviesgroep van de VO-raad spraken we over het sociaal emotioneel welbevinden van tieners in coronatijd. En over wat daaraan te doen. Veel voorstellen gaan over zorg voor leerlingen en dat is ook belangrijk. Maar ook over het cyclisch en gestructureerd werken aan welbevinden, zoals de praktijkkaart Duurzaam investeren in welbevinden. Het zijn goede voorstellen, passend bij de toegenomen stress bij onze leerlingen die nog lang zal doorwerken, maar die tegelijkertijd het vraagstuk van het welbevinden framen als zorgthema.

Score sociaal-emotionele gevolgen

Onderlegger bij het gesprek was onder meer het advies van het Onderwijs OMT over de sociaal-emotionele gevolgen van de coronacrisis voor leerlingen. Het Onderwijs OMT vraagt zich af hoe het de leerlingen is vergaan op sociaal-emotioneel vlak. Op de  scorekaart van positieve en negatieve effecten tel ik vijf positieve en 14 negatieve effecten, met grote verschillen tussen leerlingen onderling. Al met al schrijft het Onderwijs OMT dat het allemaal nog niet zo dramatisch is gesteld met onze leerlingen. Mijn wenkbrauwen schieten omhoog. Snel kijk ik naar de publicatiedatum van het advies en ik zie dat het van vóór de herfstvakantie dateert. Zo kort geleden, en een andere tijd. 

Perspectief

Mijn persoonlijke welbevinden verbetert doorgaans als ik perspectief zie. Voor mij geldt: geen groter geluk dan uitgesteld geluk. Dus als ik weet dat alles in het voorjaar weer beter wordt, kan ik enorm van dat vooruitzicht genieten. Voor leerlingen is dat meestal anders. Voor hen weegt korte termijn genot doorgaans zwaarder dan het verder weg gelegen wenkende perspectief. Maar wat nu als de coronapanelen blijven schuiven? Wordt het dan voortmodderen voor mij? Ik neem me voor om kleine dingen groots doen en daarin meer geluk te vinden, en niet zo zeer afhankelijk te zijn van perspectief. 

Onzekerheid over de toekomst

Terug naar het onderwijs: waar bereidt ons onderwijs leerlingen op voor? Eerder zaten we al in de knoop dat we moeten opleiden voor beroepen die nog niet allemaal bestaan. Nu moeten we zorgen dat leerlingen weerbaarder worden voor continu wisselende omstandigheden. Wat vraagt dat van ons en ons onderwijs? Het is zeker goed om vanuit het onderwijs zorg te hebben voor de stress, ontevredenheid over het leven en gemis aan sociale relaties. Maar nog beter is het om leerlingen weerbaar te maken en te leren omgaan met de onzekerheid over de toekomst. Ook deze pandemie laat haarscherp zien waar het in het onderwijs meer over zou moeten gaan.

Met deze inzichten ga ik met mijn gezin de kerst in. Gezinsgeluk ervaren en  werken aan mijn welbevinden. Een van de vijf positieve sociaal-emotionele effecten van corona. De teleurstelling door het cancelen van een groots familiediner maakt plaats voor geluk in kleine kring. Ik wens jullie allen een zalige kerst toe.