De coronacrisis is en blijft een bijzondere situatie. Iedere organisatie was genoodzaakt om een vorm van crisismanagement op te zetten. We zijn inmiddels een aantal jaren onderweg en er wordt onderzoek gedaan naar wat wel en niet goed (heeft ge)werkt. 

Eigenaarschap

Een van de conclusies is dat het belangrijk is dat zo’n crisisteam de leiding neemt, maar daarbij voldoende ruimte geeft voor eigenaarschap in de organisatie. Eén oplossing never fits all. Er moet altijd ruimte zijn voor maatwerk. Ook is het van belang dat er, naast de info van het crisisteam naar de organisatie, terugkoppeling komt vanuit organisatie naar het crisisteam. Juist de mensen die werken in de dagelijkse praktijk, kunnen heel goed signaleren en aangeven wat de exacte stand van zaken is. 
Hoe zorg je er nu voor dat dit gebeurt? Wanneer je een hecht en goed samenwerkend team hebt binnen je organisatie, dat met elkaar eigenaarschap heeft over het geheel, dan zijn mensen eerder geneigd om te signaleren wanneer iets belangrijk is om te melden. Het eigenaarschap en verantwoordelijkheidsgevoel van het team moeten dus goed ontwikkeld zijn. 
Vergelijkbaar is de samenwerking met ouders en leerlingen. Wanneer je voorafgaand aan corona al goede contacten had met ouders van leerlingen, is het makkelijker om die band op te pakken op momenten dat het ingewikkeld wordt. Zo kun je samen met ouders in de pedagogische driehoek (school, ouders, leerlingen) op elkaar bouwen. Daar waar voor die tijd niet is geïnvesteerd in deze relatie, kan het ingewikkeld worden tijdens situaties waarin je elkaar juist zo hard nodig hebt.

Vertrouwen op routines

Naast het vermogen om de situatie te analyseren en lijnen uit te zetten, is het belangrijk dat je op routines kunt vertrouwen. Er is een reden dat de brandweer vaak oefeningen doet. Op spannende momenten moeten zij blindelings actie kunnen ondernemen. Dit geldt ook in een school. Het gaat erom dat wat het meest belangrijk is, goed op orde is. In een school is dat bijvoorbeeld de relatie met leerlingen en ouders, en dat je ervoor zorgt dat je weet wat er bij hen speelt. Dit maakt dat je met elkaar de beste dingen kunt doen, óók in crisissituaties. Als je je ervan bewust bent dat je weliswaar niet altijd alles in de hand hebt, maar je wel het vertrouwen voelt om de juiste stappen te zetten, heb je toch meer het gevoel dat je een situatie beheerst. 

Zet een stap

Daarnaast is het ook gewoon een kwestie van de volgende stap zetten. In situaties waarin veel onzeker is, kun je lang zitten wachten, totdat het beeld helemaal duidelijk is en je voor je gevoel de volgende stap kunt zetten op de route. Maar alles verandert iedere dag, dus wachten kan er ook voor zorgen dat je helemaal niet vooruitkomt. Zet de eerste stap, dan de volgende stap en waar nodig pas je je onderweg aan. In actie blijven, dát geeft mensen veerkracht. 

Zelfzorg

Als laatste is het belangrijk dat je goed voor jezelf zorgt. Als EHBO’er leer je dat je eerst moet zorgen voor je eigen veiligheid. Niemand heeft er iets aan om ook nog 112 voor jou te moeten bellen. Dit geldt net zo voor mensen in situaties, die veel van ze vragen. Zorg ervoor dat je de goede dingen doet om zelf bij te tanken en dat je voldoende energie krijgt, om je zo ook op andere vlakken veerkrachtig te voelen.

Voor het onderwijs staat de meivakantie voor de deur. Ik hoop dat iedereen gelegenheid neemt om goed bij te tanken, zodat we na de vakantie weer met voldoende veerkracht verder kunnen.